Uğur Demir |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Geri dönüşüm hakkında kısa bir bilgi;
Plastiklerin kaynağı ; ham petrol, gaz ve kömürdür.
Plastiğin genelde ana kaynağı petrol rafinerisinden arta kalan bakiye maddelerdir. Dünyada üretilen toplam petrolün sadece %4’ü plastik üretimi için kullanılmaktadır.
Plastikler ,çöpe atıldığı zaman çürümez, paslanmaz, çözünmez, biyolojik
olarak bozulmaz ve doğada bozulmadan uzun yıllar kalır.. Suyun ve toprağın
kirlenmesine neden olur. Sulardaki canlılara zarar verir hatta ölümlerine
neden olur.
Plastiklerin geri dönüşümü;

daha iyi çevre için geri dönüşüm
Cam, metal, plastik ve kağıt/karton gibi değerlendirilebilir atıklar çeşitli fiziksel ve kimyasal işlemlerden geçirilerek yeni bir hammaddeye veya ürüne dönüştürülebilirler. Bu atıkların bir takım işlemlerden geçirildikten sonra ikinci bir hammadde olarak üretim sürecine sokulmasına Geri Dönüşüm denir.
Bu süreç her bir atık türü için malzemenin cins ve niteliğine göre farklılık gösterir.
Geri kazanım terimi ise tekrar kullanım ve geri dönüşüm kavramlarını da içerdiği için biraz daha geniş kapsamlıdır. Değerlendirilebilir atıkların kaynağında ayrı toplanması, sınıflandırılması, fiziksel ve kimyasal yöntemlerle başka ürünlere veya enerjiye dönüştürülmesi işlemlerinin bütünü Geri Kazanım olarak adlandırılır. Geri dönüştürülebilir atıklardan yeni ürün ve malzemeler üretmek için en temel konu bu atıkların oluşturdukları kaynakta temiz ve türlerine göre ayrılmış olarak biriktirilmesidir. Değerlendirilebilir atıklar, diğer atıklar ile karıştırılırsa kirleneceği için elde edilecek yeni ürünün kalitesi düşük olur.Bu nedenle geri dönüştürülebilir atıklar, diğer atıklardan yani çöplerden ayrı ve temiz olarak toplanmalıdır.
Geri dönüşümün yararları nelerdir;

Doğal kaynaklarımız korunur. Kullanılmış ambalaj ve benzeri değerlendirilebilir atıkların bir hammadde kaynağı olarak kullanılması, yerine kullanıldığı malzeme için tüketilmesi gereken hammaddenin veya doğal kaynağın korunması gibi önemli bir tasarrufu doğurur. Doğal kaynaklarımız, dünya nüfusunun ve tüketimin artması sebebi ile her geçen gün azalmaktadır. Bu nedenle doğal kaynaklarımızın daha verimli bir şekilde kullanılması gerekmektedir.
• Enerji tasarrufu sağlanır. Geri dönüşüm sırasında uygulanan fiziksel ve kimyasal işlem sayısı, normal üretim işlemlerine göre daha az olduğu için, geri dönüşüm ile malzeme üretilmesinde önemli bir enerji tasarrufu sağlanır. Geri dönüşüm ile tasarruf edilen enerji miktarı atık cins ve bileşimine bağlı olarak değişmektedir. Örneğin bir alüminyum kutunun geri dönüşümü ile %90, kağıdın geri dönüşümü ile %60 oranında enerji tasarrufu sağlandığı bir çok uzman tarafından ifade edilmektedir.
• Atık miktarı azalır. Geri dönüşüm sayesinde çöplüklere daha az atık gider ve buna ek olarak bu atıkların taşınması ve depolanması kolaylaşır, çünkü artık daha az çöp alanı ve daha az enerji gerekmektedir.
• Geri dönüşüm ekonomiye katkı sağlar. Geri dönüşüm sayesinde hammaddelerin azalması ve doğal kaynakların tükenmesi önlenecek, böylelikle ülke ekonomisine katkı sağlanacaktır.
Plastiğin geri dönüşümden elde edilen bazı malzemeler şunlardır:
- Sera örtüsü,
- otomotiv sektöründe plastik torba,
- marley,
- pis su borusu,
- elyaf ve dolgu malzemesi,
- araba yedek parçası yapımında
- Deterjan şişeleri, çöp kutuları ve benzeri ürünler
- Yağmursuyu ve atık su boruları
- Marley ve çeşitli plastik dolgu malzemeleri
- Çeşitli plastik oyuncak ve kırtasiye malzemeleri oluşmaktadır.
Türk Telekom e-fatura ile yılda 4200 ton kağıt tasarruf edecek, 100.000 ağaç dikecek. Türk Telekom, Türkiye’de ilk defa “e-fatura” uygulamasını başlatan şirket oluyor. Kağıtsız fatura sayesinde yapılacak tasarrufun yanı sıra Türk Telekom yılda 100.000 fidan dikecek. 
Türkiye’nin telekomünikasyon devi Türk Telekom’un üzerinde çalıştığı e-fatura projesi Maliye Bakanlığı tarafından onaylandı. Devletin de desteği ve yönlendirmesi ile bundan böyle elektronik faturalar Maliye Bakanlığı tarafından kıymetli evrak olarak kabul edilecek. Bu onayı Türkiye’de ilk alan şirket olan Türk Telekom her ay 23,5 milyon müşterisi için 2’şer nüsha bastırdığı faturaları elektronik ortamda gönderecek ve arşivleyecek. Böylece isteyen müşterilerin faturalarını elektronik olarak almaları ve aynı zamanda fatura tutarlarının ve son ödeme tarihlerinin her ay kendilerine SMS yoluyla bildirilmesi sağlanırken, Türk Telekom da faturaları daha güvenli bir ortamda saklama, takip etme ve gerekli durumlarda hızlıca erişme imkanlarına kavuşmuş olacak. Faturalarını e-fatura şeklinde almak isteyen müşterilerin 444 1 444’ü araması yeterli olacak.
Organik Atıklardan Organik Gübreye Dönüşüm |
Sürdürülebilir tarım, sanayi ve çevre düşünüldüğünde; söz konusu bu üç bileşenin de yaşam kalitesini olumlu etkilemesi ve desteklemesi için kaynakların yok edilmeden ve geri dönüşümlü olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu aşamada en önemli konu, sanayinin gelişmesi ve tarımın ilerlemesinin beraberinde tüm doğal kaynakları tüketmemesi için, doğadaki en temel kural olan madde akışı döngüsünün dengeli bir şekilde işletilmesidir. Bu amaca yönelik olarak gerek sanayi atıklarının, gerekse evsel ve tarımsal organik atıkların yeniden değerlendirilmesi için kullanılacak yöntemlerden birisi de organik atıkların kompostlanarak organik gübreye dönüştürülmesidir. Doğal dengede atık madde yoktur. Her atık başka bir canlının besinini veya enerji kaynağını oluşturur ve döngü bu şekilde devamlılığını sağlar. Oysa günümüz koşullarında insanlar doğadan sadece almakta, aldıkları maddelerin atıkları da çoğunlukla yoğun bir şekilde birikerek önemli çevre sorunlarına yol açmaktadır.
|

Napoli’de ki durum İtalya’daki atık problemini ortaya çıkardı.

15 Ocak’ta devam eden Avrupa Parlamentosu’ndan önce Stavros Dimas bildirdi: “Napoli sokaklarında ve diğer komşu şehirlerde atıklar tahmin edilen miktara birikerek ulaştı fakat 21 Aralık 2007’den beri biriken inanılmaz miktardaki 100.000 ton kadar değil. Yerel halkın sağlığı ve çevre için kanun dışı atık toplamanın bu ve diğer felaket getiren sonuçları bizi derinden üzmektedir. […]”
|
Plastik Atıklar Çelik İmalatında Kullanılacak |
Geri dönüşümü ve çok değerli bir malzeme olan plastik atıkların kullanılabileceği yeni bir alan daha ortaya çıktı.
Avustralya’daki New South Wales Üniversitesi’nden Prof. Veena Sahajwalla, plastik atıkların çelik imalatında kullanılmasına olanak sağlayan projesi ile Avustralya’nın en prestijli bilim ödülünü kazandı. Projenin ticari olarak hayata geçirilmesi ile plastik atıklar çelik imalatında kullanılan kok ve taş kömürünün yerine geçecek.
|
|
Dünyanın E-Atık Çöplüğü: Guiyu/Çin |
Elektronik atık başkenti olarak da adlandırılan, Çin'in Guangdong eyaletine bağlı olan Guiyu şehri, dünya üzerinde işlevini yitirmiş elektronik atığın büyük bölümünün son durağı olarak biliniyor. Yıllardan beri anlatılan bilgisayar anakartı ve printer kartuşlarından dağlara sahip olan şehrin varlığı bugüne kadar Çin tarafından hep inkar edildi.
Dünya üzerinde açığa çıkan elektronik atığın yaklaşık %80i bu şehre ulaşıyor. Ticaret merkezi olan Hong Kong'a bir buçuk saat uzaklıktaki şehir her yıl yaklaşık 1,5 milyon ton elektronik atığı çevre sağlığını tehdit edecek şekilde işliyor. Yediden yetmişe gelirini çöpten sağlayan şehir halkı, tamamı bir şantiye sahasını andıran çöp dağlarının arasındaki barakalarda yaşıyor. Son 6 yılda 200 binden fazla insanın çalışmak için geldiği şehirde, etraftaki CD çalarlar ve sağa sola saçılmış elektronik çipler olağan görüntüler.
|
Çin-Türk-İran ortaklı şirket Uşak'ta çöpteki pet şişeden elyaf üretecek |
Uşak'ta üç Türk ile İran ve Çinli beş ortaklı firma Sun Elyaf, çöpe atılan pet şişeden elyaf üretecek. Perdeden halıya, gömlekten tişörte ve kumaşa kadar neredeyse hemen her tekstil ürününde pamuk veya yün ipliği kayganlaştırıcı polyester ipliğininin hammadesi elyaf.
Uşak Organize Sanayi Bölgesi (UOSB)'nde kurulan Sun Elyaf Geri Kazanım Şirketi, 7 milyon dolara mal oldu. Fabrika, günde çöpten toplanan 30 ton pet şişeyi elyafa dönüştürecek. Sun Elyaf Genel Müdürü Şener Tezel'in verdiği bilgiye göre, 2008 yılı başında üretime geçecek fabrika, pet şişeleri geri kazandırarak doğanın kirlenmesini önleyen Türkiye'deki dördüncü tesis olacak. Petkim'den granül hammaddesi alarak elyaf üreten tesislerin aksine bu tesis sadece çöpten toplanan pet şişeleri değerlendirecek. Fabrikadaki üç Türk ortağın payı yüzde 70. Uşak OSB'de 10 bin metrekarelik arazide 4 bin 500 metrekarelik alanda kurulu fabrikanın kapasitesi, günlük 30 ton. İkinci bir tesisin eklenmesiyle kapasite 60 tona çıkacak. Üretimin yüzde 80'i Almanya, Belçika ve İngiltere başta olmak üzere Avrupa ülkelerine ihraç edilecek. Fabrikada ilk etapta 110 işçi çalışacak.
|
Kağıt ve Kartonların Geri Kazanımı |
Kağıt ve karton, geri kazanılabilir katı atıkların arasında ağırlık olarak yüksek miktarlarda bulunmaktadır. Gazete kağıtları, kağıt türleri arasında en önemli bölümünü oluşturmaktadır. Kağıt ve karton üreticisi kuruluşlar, atık kağıtlardan hammadde kaynağı olarak yararlanmaktadır. Atık kağıt ve kartonun geri kazanılmasındaki en önemli faktörlerden birisi kağıt için gerekli olan selülozun daha ucuza temin edilmesidir.
Atık kağıt geri kazanım oranı % 34,5 olup, kullanım oranı % 56 civarındadır. Ülkemizde atık kağıt birim fiyatı kalitesine göre değişmekte olup genellikle 0,1-0,2 USD/kg arasındadır. Ayrıca lamine kartonlarda geri kazanılabilmektedir. İçecek kartonları olan lamine kartonlar, %80 kağıttan ve az bir oranda polietilen ve alüminyumdan oluşmaktadır. Kullanılmış lamine karton yüksek sıcaklıkta preslenerek yoğunlaştırılıp masa, sandalye, dolap gibi mobilya üretiminde ve aynı zamanda kağıt hammaddesi olarak da kullanılabilmektedir.
|
Kağıt ve Kartonların Geri Kazanımı |
Kağıt ve karton, geri kazanılabilir katı atıkların arasında ağırlık olarak yüksek miktarlarda bulunmaktadır. Gazete kağıtları, kağıt türleri arasında en önemli bölümünü oluşturmaktadır. Kağıt ve karton üreticisi kuruluşlar, atık kağıtlardan hammadde kaynağı olarak yararlanmaktadır. Atık kağıt ve kartonun geri kazanılmasındaki en önemli faktörlerden birisi kağıt için gerekli olan selülozun daha ucuza temin edilmesidir.
Atık kağıt geri kazanım oranı % 34,5 olup, kullanım oranı % 56 civarındadır. Ülkemizde atık kağıt birim fiyatı kalitesine göre değişmekte olup genellikle 0,1-0,2 USD/kg arasındadır. Ayrıca lamine kartonlarda geri kazanılabilmektedir. İçecek kartonları olan lamine kartonlar, %80 kağıttan ve az bir oranda polietilen ve alüminyumdan oluşmaktadır. Kullanılmış lamine karton yüksek sıcaklıkta preslenerek yoğunlaştırılıp masa, sandalye, dolap gibi mobilya üretiminde ve aynı zamanda kağıt hammaddesi olarak da kullanılabilmektedir.
|
Coca-Cola dan geri dönüşüm fabrikası |
COCA-COLA, pet şişelerini geri dönüştürmek üzere 60 milyon dolar yatırımla dünyanın en büyük fabrikasını açıyor. 120 bin metrekarelik alana kurulan Spartanburg Fabrikası’nda her yıl ortalama 45 bin ton pet üretilebilecek. Bu da yaklaşık 2 milyar adet 500 mililitrelik Coca-Cola şişesine denk geliyor. 2008’de açılması planlanan fabrikanın tam kapasiteyle faaliyete geçmesi 2009 yılını bulacak. Plastiğin geri dönüşümle yeniden kullanıma sokulabilmesi mali avantajın yanı sıra enerji tasarrufu sağlıyor ve atık miktarını önemli ölçüde düşürürken, üretilen sera gazını da azaltıyor. Spartanburg Fabrikası’nın önümüzdeki 10 yıl içinde karbondioksit emisyonunda bir milyon ton azalma sağlayacağı tahmin ediliyor. Bunun da 21 bin 500 aracın trafikten çekilmesine eşdeğer olduğu belirtiliyor
|
KATI ATIKLARIN GERİ KAZANIMI
Katı atıkların geri kazanımında 3R olarak sembolize edilen Reuse (tekrar kullanma)-Reduce (atık azaltımı)-Recycling (geri kazanım) yaklaşımı ön plana çıkmaktadır. Bu 3R çeşitli azaltma stratejileri tarafından daha az atık bertarafını başarmaya doğru direkt bir yaklaşımdır. 3R yaklaşımını oluşturan kavramların tanımları şöyledir;
Tekrar kullanım (Reuse): Üretilen atığın toplanıp ve temizlenmesi haricinde hiçbir işleme tabi tutulmadan, ekonomik ömrünü tamamlamasına kadar defalarca kullanılmasıdır.
Atık Azaltımı (Reduce): Alınan ürünlerin uzun süreli kullanılması, kaynakta azaltımı ve gereksiz atık oluşumunun önlenmesidir.
Geri kazanım (Recycling): Üretilen katı atıkların fiziksel, kimyasal ve biyolojik yöntemler ile tekrar kullanılması, birincil veya ikincil hammadde elde edilmesi ve enerjiye dönüştürülmesidir.
GERİ KAZANIM; KAYNAKTA AZALTIM VE TEKRAR KULLANIMI DA İÇİNE ALAN GENİŞ BİR KAVRAMDIR.
|
|
Gübre Böceği doğal bir geri dönüştürücüdür.
Sıfır atık; insanlara kaynak kullanım sistemlerini yeniden tasarlamalarında rehberlik ederek, atık miktarını sıfıra indirgemeyi ilke edinen bir yaklaşımdır. Mevcut geri dönüşüm sistemlerini, doğadaki örneklerde de görüldüğü gibi (ör: gübre böceği) olabildiğince çok atığın yeniden kullanıldığı çevrimsel bir sistem haline dönüştürmeyi amaç edinir.
Bu sistem için insanlar tarafından gerçekleştirilmiş en iyi örnek; sıfır atık anlayışının biyolojik besin, enerji ve katkı maddelerinin üretimi için bitki, hayvan, bakteri, fungi ve alg alemlerinin birbirlerine sinerjik ve entegre bir biçimde bağlanarak kullanıldığı sürdürülebilir tarım uygulamalarıdır. Bu çevrimde her bir prosesin atığı bir sonraki adımda bir diğer prosesi beslemek için kullanılmaktadır.
|
|
Geri Dönüşümün Yararları
-
Enerji tasarrufu sağlanarak küresel ısınma üzerindeki etkiyi azaltır. Atıklar geri dönüştürülürken doğal kaynaklar kullanılarak üretilenlere göre çok daha az enerji harcanır. Başlıca enerji biçimimiz olan elektrik, günümüzde daha çok karbon kökenli yakıtlar kullanılarak üretildiği için, küresel iklim değişimini tetikleyen baş aktör durumundadır. Bu nedenle geri dönüştürülen atıklarla üretilen bir ürün daha az enerji kullanılarak üretildiği için küresel ısınmaya olan etkisi çok daha az olmaktadır.
-
Üretim süreçlerinde ortaya çıkan atıklar azalır. Atıkların geri dönüştürülmesiyle elde edilen ürünler, doğal yoldan üretilenlere göre daha az sayıdaki süreçte hammadde haline gelirler. Azalan üretim süreçleriyle birlikte çok daha az atık ortaya çıkar.
-
Doğal kaynaklar korunur. Doğal kaynaklar, dünya nüfusunun ve tüketimin artması nedeniyle her geçen gün azalmaktadır. Hammadde olarak doğal kaynaklar yerine geri dönüşümle kazanılan malzemeler kullanıldığında, doğal kaynaklar çok daha az tüketilmektedir.
Nasıl olsa geri dönüşüm sağlanıyor mantığıyla gereksiz tüketime ve özellikle plastik, kağıttan üretilen bardak, tabak gibi kullan-at türündeki tüketime yönelinmesi büyük bir hatadır. Önemli olan tüketmemektedir. Çünkü geri dönüşümün az da olsa çevre kirliliği yaratmaktadır. Bu nedenle elden geldiği kadar az tüketerek ve geri dönüşüme katılarak çevrenin korunmasındaki çabanızı daha da ileri boyutlara taşıyabilirsiniz. 11.01.2008
DOĞADER
Doğayı ve Çevreyi Koruma Derneği
|
|
|
|
|
|
|
Bugün 3 ziyaretçi (4 klik) kişi burdaydı! |
|
|
|
|
|
|
|